نتیجه اعتقاد به دوگانگی روح و جسم در تمامی فرهنگها و مذاهب باور داشتن به قدرت برتر جهان روح در دنیای جسم است. معتقدان به جهان غیب، به واسطه این نوع جهانبینی توسل به نیروهای خیر آن جهانی را به هنگام گرفتار شدن در مشکالت این جهانی، چاره ساز میدانند.
یاری گرفتن از هویتهای ناپیدا دشوار است و برای برقراری ارتباط توسل به جلوه های عینی این نیروها ضروری است، نمودهایی که به واسطه تفویض بخشی از نیروی الهی، تقدس پیدا میکنند.
ارواح و به خصوص “ارواح خبیث” همچون تارهایی نامریی زندگی سیاهان و ساحلنشینان حاشیه خلیج فارس را تحت کنترل خود دارند. ارواح از نیروی مافوق بشری برخوردارند و انسان علاوه بر نیروی جسمی به قدرت دیگری نیازمند است تا بتواند با آنها مقابله کند و در این زمان نیروهای مافوق طبیعی به یاری انسان می‌آیند و به شیوه‌های مختلف چون دعاها، تاروت آیات قرآن، آهنگها و آوازهای جمعی ارواح را از تن بیمار خارج میکنند و او را از مرگ تدریجی نجات میدهند. مردم محلی پزشک شهری و درمان علمی اش را به کار نمی‌گیرد و تنها معالجه با
دستهای شفابخش باباها و ماماهای پیر را موثر میدانند. اعتقاد بر این است که تعدادی از این ارواح خبیث همراه با مهاجرت سیاهپوستان در دوران برده داری از آفریقا به جنوب ایران آمدهاند و گروهی نیز در تمام طول تاریخ همراه با ساکنان اصلی این سرزمین زندگی کردهاند. تمام موجوداتی که به چشم نمی‌آیند ، “باد” و “هوا” هستند، بادهایی که میتوانند خوب و بد،مسلمان و کافر، صاف و ناصاف و بینا و نابینا باشند. اگر کسی گرفتار یکی از این بادها شود و بتواند رهایی یابد به جرگه “اهل هوا” درمی‌آید . جادو درمانگر با استفاده از نیروی مافوق طبیعی خود، بیماران بادزده را درمان و آنها را به گروه اجتماعی جدیدی وارد میکند. بیمار مانند
درمانگرش هویت اجتماعی تازه ای مییابد و ممکن است روزی یک بابا یا ماما شود. مراسم زار از قبایل ابتدایی شرق آفریقا باقی مانده است و در اصل ریشه در “شمنیسم سیبری” دارد. “شمن”محور اصلی شمنیسم است و جادوگرـ طبیبی است که به دلیل نقش تلفیقی خود،از جادوگران، ساحران و حکیم ـ ساحران متمایز میشود . هر شمنی جادوگر است ولی خالف آن صادق نیست. شاخصه اصلی شمن نقش خلسه آمیز و ماورایی وی است. افراد مبتدی، داوطلبان و اشخاصی که به طور موروثی و غیراختیاری برای شمن شدن انتخاب میشوند تنها زمانی شایستگی انتصاب به این رسالت اسرارآمیز را می‌یابند که بعد از گذراندن آیینهای سخت تشرف و موفقیت در مراحل دشوار آن، قادر باشند به حالت خلسه فرو روند. در خلسه شمن برای درمان بیماریها، سرگردانی، دزدیده شدن تسخیر روح با ارواح یاریگر، ارواح محافظ و با اجنه بزرگ و شیوخ جهان زیرین و آسمانی ارتباط برقرار میکند و از آنها استمداد و مشورت میگیرد. شمن با عالم ماورایی ارتباط برقرار میکند و از آنچه سایر مردم از آن هیچ شناختی ندارند آگاهی مییابد.
